 Tarihi M.Ö. 2000’li yıllara uzanan Amasra, M.Ö. 3. yüzyıla kadar Esamos olarak anılmış. M.Ö. 4. yüzyılda Tiran Densy’nin dul eşi Amatris burada kendi adını taşıyan bir kent kurarak bağımsız kraliçelik yaptı.1460’da karadan ve denizden kuşatarak fethettiği Amasra’yı tepeden seyreden Fatih Sultan Mehmet yanındaki Lalasına Burası Çeşm’i Cihan mı ola diye sormuş. Gerçekten de iki koy üzerine bir yarım ada olarak uzanan Amasra’ya tepeden baktığınızda siz de dünyanın gözlerini göreceksiniz. Bu eşsiz doğa güzelliği, ılıman yaz mevsimi, çevre koyları ve ağaçtan yapılma hatıra eşyaları ile ünlü Amasra’da gecelemek için uygun küçük otel ve pansiyonlar bulabilirsiniz.
Kent gezisine müzeden başlamalı. Kent girişindeki ilk koyun kenarındaki müzede tarihi kentten arkeolojik buluntular ve etnografik eserler sergileniyor.
İkinci durağınız çarşı. Tahta gereçlerin ve oyuncakların satıldığı çarşıdan dostlarınız için bir hediye alıp Kaleye tırmanıyorsunuz. Ardından da tarihi yarımadaya geçiyorsunuz. Roma dönemi kalıntıları çevreye dağılmış durumda. Çok görkemli bir antik geçmişi olan Amasra’nın ne yazık ki bugüne kalan kalıntıları çok iyi durumda değil.
Amasra çevresinde denize girmek için çok uygun plajlar da var. Çakraz, Bozköy ve Akkonak bunlardan birkaçı. Amasra aynı zamanda bir balıkçı kasabası. İskeleye yanaşan balıkçı motorlarından çıkan taze Karadeniz balıkları, mevsimine göre iskeledeki lokantalarda hazırlanıyor ve masaya getiriliyor. Canlı Balık, Çeşmi Cihan ya da Çınar restoranlarından birine oturup, balıkçı tezgahlarında gözünüze kestirdiğiniz bir balığı ısmarlayın.
Fatih Sultan'ın Çeşmi Cihan'ı Bartın üzerinden Karadeniz in kıyıya paralel uzanan sıradağlarının heybetiyle kısa bir tanışmadan sonra görkemli bir şekilde ve aniden karşınıza çıkan Amasra, zorlar sizi durmaya, kendisini doyasıya seyrettirmek için. Fatih'in bu yöreyi ilk gördüğünde söylediği Çeşmi cihan (Dünyanın Gözleri ) deyişini anımsarsınız hemencecik.
Osmanlının Karadeniz'deki mekteb-i bahriyesi burada açılır. Aynı bina şimdilerde müze. Bir kıymet bilen geldiğinde Türkiye'nin önemli müzelerinden biri olmaya da aday. Çünkü tarih, hala Amasra'nın bir iki metre altında yatıyor, Söylendiğine göre işte bu nedenle yarım metreden çok temel bile kazdırılmıyor Amasra da.
Gezmeli-Görmeli
Amasra, küçük bir Karadeniz kasabası. Eski gücünü unutmuş ama güzelliğini yaşamaya devam ediyor. Plajları, her mevsim bulabileceğiniz balıkları, rahat ve temiz otelleri ve artık turist konuk etmeye alışmış halkı il e. Çarşısında tahta gereçler ve oyuncaklar satılıyor. Kendinize ve dostlarınıza hediye alabilirsiniz. Sonra Kaleyi gezebilirsiniz. Denize girmek için çevrede güzel plajlar var. Bozköy, Akkonak plajları güzel. Amasra dan doğuya doğru 15 km. yol alınca Çakraz a ulaşırsınız, buranın plajı yörenin en güzellerinden biri.
Amasra turizm dışında bir balıkçı kasabası da. İskeleye yanaşan balıkçı motorlarının getirdiği taze balıkları İskele çevresindeki lokantalarda tadabilirsiniz.
Kemere Köprüsü
Cevizlik vadisi'nde tek gözlü bir Roma köprüsüdür.Kuşkayası'ndan inen dağyolu köprüden geçerek Amasra'ya iniyordu.Köprü ayağındaki örgü taşlarından birisinin üzerindeki çok silik kabartma kompozisyon,Romalılarla Pontusların savaşlarını gösterir.Abolla kuşamlı üç Roma askeri karşılarındaki iki Pontus cengaveri ile mızrak savaşı yapmaktadırlar.C. Texier,bu köprünün bir su kemeri olduğunu ileri sürmüştür.
Bedesten
MS.1.Yüzyıl sonunda veya 2. yüzyıl başında yapılmış olup büyük olasılıkla bir Roma basillique'dir.(eyalet meclis sarayı).Roma hamamı,gymnasium olması ihtimalleri üzerinde de durulmuştur.Fakat Roma Hamamlarında görülen özelliklere sahip bulunmadığı gibi,Amasra da tarihinin hiçbir devrinde bu büyüklükte bir gymnasium'u gerektirecek kültürel merkezlik boyutu kazanmamıştır.Buna karşılık,Roma basillique'lerinin genel çizgileri bu harabede görülebilmektedir.Forumun bir köşesinde,bir veya iki katlı,dikdörtgen biçiminde,taksimatında mahkeme,borsa yönetim bölümleri olan,bir cephesi sütünlarla desteğe alınmış;ortadaki daha geniş olmak üzere 3,5,7 nef'e ayrılan "Senat (Eyalet Merkezi) basillique" tanımına, benzerlik verir.45×18 m2lik dış boyutlarıda burasının bir basillique olduğunu göstermektedir.Yapının daha sonraları "Bedesten" adını alması da yine asıl işleviyle ilgilidir.Çünkü bu tür yapılarda aynı zamanda ticaret işleri yürütülür ve yönetilirdi.
"Opus reticulatum" denilen klasik örgü tarzında tuğladan inşa edilen eserden düz atkılar, azman büyük taşlarla gerçekleştirilmiştir.Bütünüyle tahribe uğrayan güney cephesinin özellikleri bilinmemektedir.Bu cephenin,ortada bir apside deyer veren çok sütünlu bir görünümde olduğu sanılmaktadır.Kuzeye bakan uzun cephe,yüzeysel işlemeleri dışında bütünü ile ayaktadır.Çok sayıda giriş ve aydınlık açıklığı,içeriye veya dışarıya dönük sağır kemerler bu cephenin başlıca özelliğidir.Doğu ve batı cephe duvarları ile nefleri ile ayıran iç duvarlarıında,inşaatlarda kullanılmıştır.
Yapı,tam bir simetri vermektedir.Kuzey cepheye bağlı 5 nef'ten ortadaki,ikinci kat izleriyle birlikte burasının bir atrium (iç avlu) olduğunu düşündürür.Güneydoğu ve güneybatı köşe neflerinin,birer giriş avlusu olması muhtemeldir.Güneye bakan 4'ü simetrik,ortadaki büyük 5 salon ve bunları kuzey neflerinden ayıran dar koridorda tahrip olmuştur.Yapının tavanı,çatı örtüsü ve tabanı ile dış ve iç duvar yüzeylerinin özellikleri konusunda şimdiye kadar restitüsyon,yorum veya değerlendirme yapılmamıştır.Doğu ve kuzey duvarlarının alt kesimlerinde görülen kör kemerler ve taş lentolar,yapının bir bodrum katının da bulunduğu izlenimini verir.
Harabenin yüz metre güney batısında,aynı döneme ait "arter"in (tören caddesi) ayakta kalabilmiş üç sütunu görülmektedir.Bu şeref yolunun çok sayıdaki sütunlarından iyon başlıklarındn birkaç parça da müzededir.
Müze
Müze' de iki yanda ıki ayrı tarih sergileniyor. Tek Katlı müzenin sağ tarafı Antik dönem buluntuları. Hemen hepsi bina temelleri kazılırken bulunmuş. Binanın sol bölümünde Osmanlı eserleri sergileniyor. Sergilenemeyen birçok eser ise üst kattaki depoda korunuyormuş. Binanın bahçesinde de kimi buluntular sergileniyor. Amasra müzesi görülmesi gerekli bir müze.
Türk Hamamı
17. yüzyılın başında yapıldığını,Evliya Çeleb'nin "bir hamam-ı dilküşa (gönül açısı,ferah hamam) olarak söz etmesinden çıkarmak mümkündür.Mimari özellikleri de bunu gösterir.Dıştan 9,7×7,5 m boyutlarında olan ve Hacı aliağalar ailesine ait bir evin bahçesinde bulunan harap hamamın soğukluk bölümü yakılmıştır.Ilıklığı,üç kurnalı yıkanma halveti ile giriş halveti,dinlenme holü ve makatı,sıcak ve soğuk su hazne bölümleri kısmen sağlamdır.Ilıklık, 3 m çapında bir orta kubbe ve viki yarım kubbe ile örtülüdür.Dört köşede görülen "biye"ler,Anadolu beylikleri dönemi mimarisini hatırlatır.Buna karşılık sekili tonozlar, 17. yüzyıla ait buluşlardır.Bu küçük hamamda,ısıtma tertibatına özen gösterildiği tüfenklik ve cehennemliklerin varlığından anlaşılabilmektedir.Hamamın,kuyudan çekilen suyun hazne olarak kullanılan bir Roma lahdinde biriktirilmesi ile çalıştırıldığı öğrenilmiştir.
Katip Çelebi'nin ve Uluslu İbrahim Efendi'nin "pis ve soğuk" diye tanımladıkları bu hamamın nezamana kadar kullanıldığı konusunda bir bilgi olmadığı gibi,vakfının bulunup bulunmadığıda bilinmemektedir.19. yüzyıl'a gelene kadar Amasra'da yapılan biricik Osmanlı eseridir.
Sağırosman ailesine ait ikinci hamam,Büyük Liman Tarafındadır.1980'li yıllarda yapılmış olup soyunma yeri deniz tarafında ve ahşaptır.Asıl hamam,bir ara halveti ile tek kubbeli sıcaklıktan ibarettir.Sağırosmanlar Hamamı çalışabilir durumdadır.Necdet Sakaoğlu
Kuşkayası
Kuskayası Yol Anıtı M.S 41-54 tarihleri arasında imparatoru Tiberius Germanicus Cladius zamanında doğu eyaletleri inşaat ordudsu komutanlığı yaptıkdan sonra kayd-i hayat şartıyla bithyria-pontus valiliğine atanan gaius julius aguila tarafından yaptırılmış karayolu dinlenme anıtıdır.Anıt kemerli bir niş içine oyma tekniği ile yapılmıştır.Toga giyimli bir insan figürü ve nişin sağında bir sütün sütünun üzerinde ise kartal motifi bulunmaktadır.Kartal askerlerin sınırsız gücünü temsil etmektedir.İki kitabesi bulunan anıt anadoluda yapılmış tek yol anıtıdır.
Nasıl Gidilir :
Gerede üzerinden Safranbolu ya, oradan da Bartın yoluyla sahili buluyorsunuz. Sahile gelmeden sola Bartın'a, sağa Amasra ya dönülüyor. Bartın-Amasra arası 14 km.Acelesi olmayan, otoyolu da sevmeyen İstanbullular otomobille biraz uzun, biraz bozuk bir güzergahı seçebilirler. Adapazarı kavşağından Karusu sahiline çıkıp kıyı kıyı Kocaali, Akçakoca, Alaplı, Ereğli, Zonguldak, Bartın'ı geçerek Amasra ya ulaşabilirler. Biraz meşakkatli ama çok yeri, güzel sahilleri görmüş olursunuz. ( Bu yol kışın tavsiye edilmiyor. )
GEZİLECEK YERLERİ
Denize doğru uzanmış bir burun, burnun iki yanında korunaklı birer liman görevi gören iki koy ve ana karaya bağlı ve bağımsız adaları ile eşsiz bir görsel güzelliğe sahip olan Amasra hem 3000 yıllık tarihi, yerel sanatları, ormanlık alanları , Osmanlı Hamamı, Amasra Kalesi, Oyma Mağaralar, Kemerdere Köprüsü, İçkale Mescidi, Bedesten, Fatih Camii, Antik Tiyatro, Gürcüoluk Mağarası, Çekiciler Çarşısı , Kuşkayası Yol Anıtı görülmeye değer yerlerdir.Karadeniz Yat Rallisine de liman olarak ev sahipliği yapan Amasra’da yat ve teknelerin güvenli bir şekilde barınabileceği 2 liman mevcut.
Amasra Kalesi: Kale Çekiciler Çarşısı’nın orada. Kale’nin tepesinden Amasra’yı panaromik görebilir, manzarayı seyrederken çayınızı içebilirsiniz.Bizans döneminde ünlü olan buradaki tapınak, Osmanlı zamanında uzun yıllar boş kalmış ve kendiliğinden yıkılmıştır. Döşeme mozaiklerini ve temellerini ise defineciler sökmüşlerdir. Yapılan bilimsel etüdler sonucunda burasının; bir narteks ile köşe oda ve apsidlereyer verilerek orta mekana “Haç” planı sağlanmış bir kilise olduğu açıklanmıştır. Büyükada’nın, Amasra ‘dan 150-200 metre kadar açıkta ve her türlü havada kolayca gidilip gelinemeyecek bir durumda olması dikkate alınınca Büyükada kilisesinin yanındaki diğer binalarla bir külliye niteliğinde ve Manastır işlevinde olduğu muhakkaktı. Adanın güney-batı eteğinden başlayıp tepeye doğru devam eden kaya basamakları da buraya ulaşıyordu.
Çekiciler Çarşısı: Amasra’da tel kırma ve ağaç oyma işleri ile ağaç el işçiliği çok gelişmiştir.Ancak son yıllarda dışarıdan gelenler de satılmaktadır.Bunlardan çok değişik hediyelik eşyalar bulabilirsiniz.Pazarlık yapmayı da sakın unutmayın !
Kuşkayası Yol Anıtı: Roma İmparatorluğu zamanında Tiberius Claudius Cermanicus (M.S 41-54) zamanında, Doğu Eyaletleri İnşaat Ordusu (Legion) Komutanlığı yaptıktan sonra kaydıhayat şartıyla Bithynia-Pontus Valiliğine atanan Gaius Julius Aquilla tarafından yaptırılmış karayolu dinlenme yeri ve anıtıdır.
Krateria-Amastris ara yolunun son dinlenme noktasında, Amasra’ya 4 km. mesafededir, yapıldığı zaman muhtemelen bir de anıtsal çeşmeyi kapsıyordu.Fakat sonradan bu çeşme yıkıldı ve suyu biraz aşağıda,halen Askersuyu diye bilinen yerde uzun zaman bir pınar olarak kullanılırdı.Anıt manzumesi şimdiki durumda, çok muntazam kaya dilimleri üzerine işlenmiş birbirini tamamlayan iki kitabeyi,bir insan figürü ile bir kartal figürü içeren “orta kabartma” tekniğiyle oyulmuş bir kompozisyon,oturma sedirlerini ve bir kaç kaya nişini kapsamaktadır. Tüm bunlar,yekpare kayaya oyulmuş, yol kalıntısı boyunca sıralanmıştır.260 140 cm boyutunda ve 50 cm derinliğinde kemerli bir nişin içinde kalan normal bir insan büyüklüğündeki başsız kabartmanın İmparator Claudius’a mı, yolu yaptıran Aquilla’ya mı ait olduğu bilinmiyor. Toğa giyimli vücut, hareketsiz işlenmiştir. Ayaklar da kopmuş vaziyettedir. Bu nişin sağında Toskan üslubunda kalın oyma bir sütunun başlığına bir kartal oyulmuştur. Bu Legionların sınırsız gücünü temsil etmektedir. Bir İnsan büyüklüğündeki başı kopuk kartalın sütun kaidesi 200cm yüksekliğinde 55cm çapındadır ve niş kaidesiyle aynı nizamda dört köşe bir tabana bağlıdır.
Kitabelerden ilki, insan figürünü çerçeveleyen nişin üstündeki levhada, diğeri ise kabartmalardan uzakta ve batıdadır. Her iki yazı birbirini tamamlamaktadır.
“Devletlerarası barışın ve dostluğun anısına,İmparator Cermanicus’un yüceliği için; Daha önce, İmparator Augustus tarafından ömür boyu Strategos ve iki defa da Legion komutanı atanan; Senato’da ise Consül Gabinius Secundus ile Consül Taurus Statilius’un, kendisine bir ödül verilmesi konusundaki önerileri üzerine Devlet Hazinesinden gereken izni ve ödeneği alan Gaius Julıus Aquilla, dağı yardı ve bu dinlenme yerini kendi özel ödeneği ile yaptırdı.
Kuşkayası’ndaki kitabelerden teki 1882′de G.Hirschfeld tarafından okunmuştur.
Kuşkayası, Anadolu’da başka örneği bulunmayan biricik yol anıtıdır. Eni 5 metreyi bulan Roma kaya yolunun son izleri de bu anıtın önünde,yüzyıllarca kullanılmaktan hasıl olan aşınmışlığı ile görülebilmektedir.
Amasra’ya gidipte Mendirekte ve sahilde yürüyüş yapmamak olmaz. Mendirek gezisinden hoşlanacağınızdan emin olabilirsiniz.Yazın iki plajında ve tertemiz mendirek kıyısında denize girilebilen bu yerde deniz özleminizi doyasıya giderebilirsiniz.
GERİ
|
